Edupia Blog

Nhật Bản nổi tiếng với việc chế tạo và ứng dụng robot. Khi đi vào các ngân hàng, quán ăn hay cửa hàng ở Nhật Bản, chúng ta bắt gặp rất nhiều các hình ảnh robot làm việc phục vụ khách hàng. Chúng thậm chí còn có thể nhảy múa phục vụ đám đông.

Nhiều nơi trên thế giới đang rất lo ngại về sự phát triển của robot có thể thay thế con người, nhưng Nhật Bản thì ngược lại. Thực tế, thủ tướng Nhật Bản vừa công bố chiến lược đưa thị trường robot của đất nước này đạt mốc 21 tỉ đô la vào năm 2020. Mục tiêu của Nhật Bản là trở thành xã hội có tỉ lệ sử dụng robot lớn nhất thế giới. Nhưng tại sao Nhật Bản lại đi ngược lại với sự lo ngại của thế giới?

Bổ sung nguồn nhân lực thiếu hụt

Mục đích chính của Nhật Bản khi phát triển robot không phải để tăng năng suất lao động hay tiết kiệm chi phí nhân công, mà là để cải thiện chất lượng sống của con người.

Trong những thập kỷ vừa qua, Nhật Bản thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng. Ngành công nghiệp dịch vụ ở đây chiếm khoảng 70% sản lượng kinh tế cả nước, trong khi năng suất lao động của người Nhật lại thấp hơn Mỹ 40%. Điều này khiến các cơ sở kinh doanh dịch vụ như nhà hàng rất khó để tăng lương cho nhân viên, gây ra một sự căng thẳng rất lớn cho toàn ngành. Kể cả những nơi như McDonald cũng đang phải cắt giảm số lượng cửa hàng mở cửa 24/24h.

Bởi vậy nên các chuyên gia kinh tế khuyến cáo rằng Nhật Bản cần phải nhận thêm lao động nhập cư hoặc tăng số lượng robot giúp việc. Với sự giúp sức của robot, con người sẽ không cần phải làm những công việc tẻ nhạt, có tính lặp đi lặp lại nữa. Thay vào đó, con người có thể dành thời gian tập trung vào những việc công việc sáng tạo, mới mẻ hơn và dành thời gian cho cuộc sống riêng của mình.

Dân số sụt giảm

Nhật Bản được biết đến với hình ảnh những con người tận tâm với công việc. Việc người lao động Nhật Bản đang dành quá nhiều thời gian cho công việc cũng dẫn tới hệ quả là tỷ lệ sinh bị sụt giảm trầm trọng. Tổng dân số quốc gia đang lao dốc với tốc độ nhanh nhất thế giới, trong khi con người thì sống ngày càng thọ. Điều này có nghĩa lượng người cần phải chăm sóc ngày càng tăng, trong khi dân số trong độ tuổi lao động ngày càng giảm. Một ví dụ dễ hình dung là Nhật Bản đang bán được nhiều bỉm người già hơn cả bỉm trẻ em mỗi năm.

Robot không phải là máy móc, mà là con người

Người Nhật Bản có xu hướng tin rằng một nền dân số già đồng nghĩa với việc tăng tưởng kinh tế chậm chạp. Bởi vậy mà ở đây robot không đóng vai trò kiểu có cũng được, không có cũng không sao, mà robot là bắt buộc phải có.

Văn hóa Nhật Bản có vẻ cũng dễ tiếp nhận robot hơn các quốc gia khác. Trong các bộ phim anime Nhật Bản, robot xuất hiện như một người bạn của con người, như một phần tất yếu của cuộc sống. Chính vì vậy mà robot dần gắn liền với quá trình phát triển đất nước và con người sống tại đây.

Trong tiếng Anh, robot được định nghĩa là một loại máy móc được lập trình. Nhưng trong tiếng Nhật, định nghĩa kỹ thuật của robot là một con người nhân tạo có thể kiểm soát. Điều này có thể giải thích tại sao ở Nhật Bản có nhiều robot có tạo hình dễ thương như vậy. Hoặc nói một cách khác, đó là một con người nhân tạo dễ thương.

Trên đây là RoboHan, một robot mới xuất hiện trên thị trường từ năm ngoái. Nhiệm vụ của RoboHan là thay thế điện thoại di động của chúng ta để làm mọi thứ từ gọi điện thoại, chụp ảnh selfie và thậm chí phần đầu của RoboHan còn đóng vai trò như một chiếc máy chiếu.

Tất nhiên, sẽ rất khó để đút vừa RoboHan vào túi quần và có lẽ cũng không dễ để mang anh ấy theo khắp nơi. Nhưng những nhà phát triển nói rằng mục đích của sản phẩm là để tạo cảm giác Robohan như một người bạn đồng hành với người dùng, do vậy mà kích thước không phải vấn đề quan trọng nhất.

Nhưng liệu robot có thể thực sự thay thế con người?

Nhưng nếu bạn nghĩ robot đã sẵn sàng để thay thế chúng ta thì hãy nghĩ lại. Chúng vẫn chưa chứng tỏ đủ khả năng làm điều đó. Trên thực tế, một số robot ưu việt nhất đã từng thu hút sự chú ý của truyền thông thời gian vừa qua hiện tại cũng chưa được thuê để làm việc. Việc nghiên cứu và phát triển robot không đồng nghĩa với việc sẽ triển khai thành công.

Một ví dụ để người đọc dễ hình dung, tại Nhật Bản có một khách sạn sử dụng đến 90% nhân lực là robot để phục vụ khách hàng. Chúng có thể làm thay công việc của lễ tân, người gác cửa hoặc người bê đồ,… Để được check- in, khách hàng làm theo theo một vài thao tác trên màn hình cảm ứng mà robot hướng dẫn, sau đó chụp hình nhận diện khuôn mặt. Việc nhận diện này sau đó sẽ được dùng để mở khóa phòng. Khi vào trong phòng, đã có sẵn một robot giúp việc sẽ làm mọi thứ theo lời nói điều khiển của bạn như bật điều hòa, tắt đèn, hay thậm chí tâm sự cùng bạn khi bạn thấy cô đơn. Tất cả đều tiện lợi và an toàn.

Tuy nhiên, khi phỏng vấn khách ở khách sạn này, hầu hết đều chia sẻ rằng: Sẽ rất tuyệt để đến đây trải nghiệm một lần, nhưng chưa chắc sẽ có lần quay lại thứ hai. Những người này nói rằng họ đều cảm thấy cô đơn và buồn tẻ khi ở trong một khách sạn không có sức sống, không có con người, đặc biệt là trong ngành dịch vụ khách sạn, cần nhiều tương tác và cảm xúc của con người.