Edupia Blog

“Mình không giỏi Toán cho lắm” – câu nói này chúng ta đã từng nghe không biết bao lần. Tuy nhiên, đây lại là câu nói rất thiếu tính xây dựng và chúng ta nên tập cho các con, cũng như chính bản thân chúng ta bỏ qua lối suy nghĩ này. Thật ra, bạn có thể là một người rất giỏi Toán.

Giỏi toán là do di truyền?

Chúng ta thường thắc mắc khả năng nhạy bén với Toán học có di truyền không? Có, nhưng chỉ ở một mức độ nào đó. Vấn đề là đối với môn Toán ở các cấp tiểu học và trung học, tài năng bẩm sinh kém quan trọng hơn nhiều so với sự chăm chỉ, chuẩn bị kĩ càng và tự tin.

Nhiều giáo sư tại Mỹ từng có nhiều năm dạy Toán học, tổng kết lại có những đặc điểm chung như sau qua nhiều thế hệ học sinh:

• Mỗi đứa trẻ có sự chuẩn bị khác nhau khi bắt đầu học Toán. Một số thì có bố mẹ dạy cho từ khi còn nhỏ, số khác thì không có được sự kèm cặp như thế.
• Trong một vài bài kiểm tra đầu tiên, những đứa trẻ được dạy từ trước sẽ đạt điểm số tuyệt đối, trong khi những đứa trẻ còn lại chỉ đạt khoảng 8-8.5 điểm.
• Những đứa trẻ không được dạy trước không nhận ra những điểm số cao nhất đạt được do được học trước. Vì vậy, chúng cho rằng yếu tố di truyền quyết định năng lực của mỗi người. Dần dần, chúng ỷ lại rằng mình không học được môn Toán và quyết định sẽ không tiếp tục cố gắng học môn này nữa. Càng ngày chúng càng kém xa những đứa trẻ tốp đầu.
• Những đứa trẻ được học trước, không nhận ra những đứa trẻ còn lại đạt điểm thấp hơn chỉ vì chúng không được dạy trước, nên tự nghĩ rằng mình có năng khiếu học Toán. Vì vậy mà chúng học ngày càng chăm chỉ, dần dần môn Toán trở thành thế mạnh thực sự của chúng.

Hai quan điểm đối lập về trí thông minh con người

Phân tích trên không phải để khuyến khích phụ huynh cho con học trước, mà để chỉ ra một lầm tưởng: Trí thông minh, cũng như khả năng học tốt môn Toán, là do di truyền. Một nhà tâm lý học của Đại học Purdue Patricia Linehan viết: “Việc nhận thức về khả năng của con người được chia ra làm 2 nhóm. Nhóm đầu tiên tin rằng trí thông minh có thể cải thiện bằng nỗ lực của bản thân. Nhóm thứ hai nghĩ rằng khả năng của một người là không thể thay đổi, dù có cố gắng đến mấy cũng sẽ không khác gì đáng kể.” Một số nhà tâm lý học khác nhận thấy rằng những người tin trí thông minh có thể cải thiện thường đạt điểm số trên lớp cao hơn nhóm còn lại.

Nhà tâm lý học Richard Nisbett đã từng phân tích trong cuốn sách của ông ấy mang tên “Trí thông minh và cách để sở hữu chúng”: Giáo viên Dweck và các đồng nghiệp của cô đã cố gắng thuyết phục một nhóm học sinh trung học cơ sở rằng trí thông minh rất dễ uốn nắn và có thể được phát triển bằng cách học tập chăm chỉ. Việc học sẽ thay đổi não bộ thông qua việc hình thành kết nối mới của các neuron thần kinh và chỉ có các em học sinh mới có khả năng làm được việc này. Kết quả, những học sinh tin lý thuyết trên đã học tập chăm chỉ và đạt điểm số cao hơn.

Nhưng việc cải thiện điểm số vẫn chưa phải là thành công lớn nhất. Cô Dweck nhận thấy các học sinh của mình đã lạc quan hơn rất nhiều khi biết rằng trí thông minh của chúng là do chúng quyết định. Sẽ rất khó khăn nếu cứ sống mà tin rằng mình sinh ra đã kém thông minh và sẽ mãi ngu ngốc như vậy suốt cuộc đời. Những ai tin rằng mình sinh ra ngu ngốc và sẽ mãi như vậy là đang tin vào một lời nói dối. Thực tế chứng minh rằng IQ có thể cải thiện được nếu họ rèn luyện chăm chỉ.

Tại sao tập trung vào môn Toán?

Kỹ năng liên quan đến Toán học ngày càng quan trọng để có được công việc tốt. Nếu một người tin rằng ai cũng có thể học Toán, thì người đó cũng có thể tự thuyết phục bản thân có thể học bất cứ thứ gì nếu chăm chỉ.

Rất nhiều học sinh đã từng khổ sở với các phương trình và ký hiệu Toán học. Vì vậy, họ tránh xa bất cứ thứ gì liên quan hoặc tương tự tới Toán học. Dần dần, họ tự loại mình khỏi những công việc nhiều triển vọng.

Một số nước phương Tây rất phát triển như Mỹ đang học tập một số nước Đông Á cách giáo dục trẻ em rằng chăm chỉ sẽ quyết định thành công, chứ không phải khả năng bẩm sinh có sẵn. Khi học sinh của các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… học chưa tốt môn nào, các em thường cố gắng chăm chỉ, tập trung hơn để nâng hạng môn đó.

Kết lại, sự kiên trì khi đối mặt với thất bại và cố gắng cải thiện bản thân là một phần rất quan trọng trong truyền thống của người Việt Nam mà chúng ta cần được tiếp tục phát huy và nhân rộng. Giáo viên và phụ huynh có trách nhiệm trong việc động viên các con tư duy tiến lên phía trước, không ngừng trau dồi bản thân mình. Chắc chắn các em sẽ đạt được thành công nếu chăm chỉ và cố gắng, cho dù đó là môn Toán hay bất cứ môn nào khác.